علایم کبد چرب و علت آن
اگرچه علت اصلی و علایم کبد چرب مشخص نیست، ولی به نظر می رسد این علایم کبد چرب و علت آن ارتباط نزدیک با برخی بیماری های متابولیک دارد که از آن جمله: چاقی، افزایش کلسترول و تری گلیسرید خون و دیابت را می توان نام برد.
در درمان بیماری، علایم کبد چرب کنترل این بیماری های زمینه ای بسیار موثر می باشد. گفته می شود مصرف زیاد انرژی باعث خواهد شد کبد نتواند سوخت و ساز طبیعی را انجام دهد و در نتیجه انرژی اضافی به صورت چربی در کبد ذخیره شود و باعث می شود که علایم کبد چرب مشخص نباشد.
بیماری و علایم کبد چرب اغلب افراد را در سنین میانسالی مبتلا می کند. اکثر بیماران از افزایش وزن و چاقی به ویژه چاقی شکمی رنج می برند و علایم کبد چرب را نمی شناسند. همچنین می توانند دچار افزایش چربی های خون بوده و یا از مبتلایان به دیابت باشند ولی از علایم کبد چرب بی اطلاع باشند. از آنجا که در سال های اخیر شیوع چاقی و بیماری های متابولیک در جوانان افزایش قابل توجهی یافته است، جوانانی که با چاقی و بیماری کبد چرب به پزشک مراجعه می نمایند، و علایم کبد چرب را دارند، کم نیستند. البته باید ذکر کرد بیمارانی هستند که بدون داشتن هیچ کدام از عوامل خطر ذکر شده و علایم کبد چرب و بدون هیچ دلیل شناخته شده ای، مبتلا به کبد چرب می گردند. افزایش چربی در بدن که معمولا با چاقی شکمی همراه است، بدون علایم کبد چرب، به همراه افزایش چربی های خون و افزایش فشار خون، همه از علائم مجموعه ای از اختلالات تحت نام “سندرم متابولیک” هستند که این سندرم دقیقا وابسته به مقاومت انسولین می باشد.
مجموعهای از عوامل باعث رسوب مزمن چربی در کبد و التهاب و نارسایی مزمن در کبد میشوند. کبد چرب به دو گروه عمده تقسیم میشود؛ کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف طولانی مدت الکل میباشد و علایم کبد چرب در آن مشخص نیست و جنسیت و نژاد در این مساله دخیل هستند که آسیاییها بیشتر مستعد آسیب ناشی از مصرف الکل و ایجاد کبد چرب الکلی هستند و این بیماری در خانمها بیشتر از آقایان شایع است.
کبد چرب غیر الکلی را میتوان به عنوان دومین دسته از کبد چرب نام برد. این نوع کبد چرب در جامعه ما شیوع بیشتری دارد، ولی علایم کبد چرب بروز نمی کند . عوامل زیادی که بسیاری از آنها جنبه ژنتیکی دارند در بروز این نوع کبد چرب موثرند، مطالعات نشان داده عوامل زمینه ساز دیابت و بیماریهای قلبی و برخی بیماریهای متابولیسم با بروز کبد چرب غیر الکلی در رابطه است.» در بین این عوامل دیابت یک علت مهم و شناخته شده در ایجاد کبد چرب میباشد و هر چه طول مدت ابتلا به دیابت طولانی باشد و یا درمان آن ناقص انجام گیرد احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر است و در آنها ابتلا به التهاب ناشی از کبد چرب بیشتر از افراد عادی است.» و این افراد علایم کبد چرب را نمی بینند
در این مقاله درمان گیاهی کبد چرب بصورت کامل توضیح داده شده است
علایم کبد چرب
در صورت التهاب کبدی شما، علایم کبد چرب زیر را احتمالا تجربه کنید:
علایم کبد چرب – بی اشتهایی
علایم کبد چرب – کاهش وزن
علایم کبد چرب – درد شکمی
علایم کبد چرب – ضعف فیزیکی
علایم کبد چرب – کوفتگی و خستگی
علایم کبد چرب و نارسایی آن :
علایم کبد چرب – شکم متورم و پر از مایع شده
علایم کبد چرب – زردی پوست و چشم
علایم کبد چرب – گیجی
علایم کبد چرب – تمایل به خونریزی راحت تر و سریع
بیماری کبـد چرب و علایم کبد چرب
افزایش مصرف غذاهای چرب و آماده و عدم فعالیت مناسب یا گسترش زندگی ماشینی، بیماریهای مختلفی به همراه آورده است.
درگیری کبدی، از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب می باشد.
امروزه متاسفانه بیماری کبد چرب با وزن بیمار ارتباطی مستقیم دارد و با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف (از جمله ایران) رو به افزایش است.
کبـد چرب ساده معمولا به شکل اتفاقی کشف میشود و ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران مبتلا به آن نشانهای ندارند و برای بیماریهای دیگر به پزشک مراجعه میکنند و پزشک بر حسب اتفاق متوجه کبـد چرب آنها میشود.
گاهی احتمال دارد بیمار علاوه بر احساس خستگی، دردهایی در ناحیه کبد داشته باشد و علایم کبد چرب مشخصی نباشد.
علل ایجاد و علایم کبد چرب چیست؟
عادات و رفتارهای غلط، ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها :
– مصرف الکل و مشروبات الکلی
– مصرف مواد غذایی چرب
– اضافه وزن
– نداشتن فعالیت بدنی سالم (ورزش و تحرک مفید)
– سوء تغذیه
– فشار خون بالا
– بارداری
– مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین
مهمترین علایم کبد چرب و نشانه های آن چیست؟
– خستگی و بی حالی
– کاهش وزن و اشتها
– تهوع
– ضعف عمومی
– درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
علل و علایم کبد چرب
در اکثر موارد، چاقى و اختلال در چربی هاى خون از علل کبد چرب هستند.
علل و علایم کبد چرب دیگرى که مى تواند موجب بروز این حالت در کبد شوند، عبارتند از:
بیمارى دیابت (مرض قند)
مصرف مشروبات الکلى
بدغذایى و سوءتغذیه
بیمارى هاى مزمن نظیر بى کفایتى پمپاژ قلب
هپاتیت مزمن سی و سل ریوى.
کبد نقش مهمى در سوخت و ساز و شکستن چربى ها در بدن دارد. در صورت بروز اختلال در آن، چربى در کبد رسوب مى کند و موجب بروز کبد چرب مى شود.
در بیمارى کبد چرب، کبد معمولاً علامت خاصى ندارد و علایم کبد چرب مشخص نیست و به دنبال انجام آزمایش هاى دوره اى، اختلال در آنزیم هاى آن مشخص مى شود و یا اینکه در زمان انجام سونوگرافى به علل دیگر، وجود کبد چرب نیز تشخیص داده مى شود.
اختلالات آنزیمى در کبد چرب معمولاً خفیف است و در اکثر موارد موجب افزایش مختصر در آنزیم هاى کبدی مى شود.
در برخى موارد علایم کبد چرب با علائمى نظیر خستگى و احساس ناراحتى در قسمت فوقانى شکم همراه است.
در صورت وجود اختلال در آنزیم هاى کبدى، قبل از آنکه علت کبد چرب تشخیص داده شود، در ابتدا لازم است سایر علایم کبد چرب، که موجب بروز اختلال در این آنزیم ها مى گردند، رد شوند.
همچنین بررسى لازم از نظر منفى بودن هپاتیت بی و هپاتیت سی انجام شود.
بهترین راه تشخیص این بیمارى انجام نمونه بردارى از کبد و بررسى میکروسکوپى آن است
علایم کبد چرب
– زرد بودن بار روی زبان
– زرد بودن سفیدی اسکلروز چشم
ـ ککومک و لک صورت
ـ ترش کردن و ریفلاکس گوارشی
ـ طعم دهان تلخ و بدمزه صبحگاهی
ـ جوش صورت و پشت کمر و روی بازوها
ـ عصبانیت و پرخاشگری، زود از کوره دررفتن
ـ درد مچ پاها و پیچخوردگیهای مکرر مچ پاها
ـ ریزش موی شدید
ـ احساس مورچهروی در نواحی مختلف بدن
ـ خونریزیهای شدید عادت ماهیانه در زنان
ـ حالت چسبندگی داشتن مدفوع به کاسه توالت (که نیاز به شستوشوی مدفوع با فشار زیاد آب باشد)
ـ پرش پلک راست در اکثر مواقع
ـ زرد شدن پیراهن در ناحیه زیر بغل و بدبو بودن عرق
ـ احساس سوزنسوزن شدن انتهای دست و پاها
ـ درد در سمت راست حفره شکمی که بهسمت بین دو کتف انتشار داشته باشد
علایم کبد چرب و مشکلات کبدی که باید جدی گرفته شوند
با توجه به نقش مهم کبد در حفظ تندرستی، شاید تصور کنید که کوچکترین مشکل مربوط به کبد سریع آشکار میشود اما چنین نیست.
به گفته متخصصان به بیماری هپاتیت C اپیدمیک خاموش گفته میشود. زیرا بسیارى از افرادی که دچار این بیماری میشوند از آن آگاه نمیشوند و علایم کبد چرب در آنها ظاهر نمی شود
جهت آشنایی با درمان گیاهی کبد چرب نیز به مقاله این بخش مراجعه کنید.
علایم کبد چرب – معده درد:
احساس سوزش یا درد شکم، ورم یا درد در یک چهارم فوقانی راست شکم نشانه مشکل کبدی است و یکی از علایم کبد چرب است.
کبد بیشتر محفظه شکم را پر میکند و در سمت راست شکم قرار دارد. و در صورت ملتهب بودن، میتوانید آن را حس کنید.
علایم کبد چرب – زردی پوست یا چشم (یرقان):
هنگامیکه بدن سلولهای خونی را میشکند، یکی از محصولات ایجادشده زردرنگ است که بیلیروبین نام دارد. درحالی که یک کبد سالم مشکلی در دفع بیلیروبین ندارد، کبد بیمار اجازه تراکم بیلیروبین در خون را میدهد که به زردرنگ شدن پوست و چشم منجرمیشود. به این بیماری یرقان میگویند. ادرار پررنگ و مدفوع کمرنگ نیز از علایم یرقان و همچنین از علایم کبد چرب است.
علایم کبد چرب – درد مفصل:
درد مفصلی مانند درد آرتریت،حالت تهوع، استفراغ، خستگی و از دست دادن اشتها همه از علایم کبد چرب و بیماریهای کبد به ویژه هپاتیت خودایمنی است.
هپاتیت خود ایمنی بیماری است که طی آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلولها و بافتهای کبد حمله میکند و این مسئله در زنان شایع تر است.
علایم کبد چرب – لکههای پوستی:
ازآن جا که کبد به درستی خون را تصفیه نمیکند، احتمال لخته شدن خون وجود دارد. این نوع لختگی شبیه کبودیهای بزرگ ظاهر می شود و میتوانید یکی دیگر از علایم کبد چرب باشد.
این کبودیها بیشتر در تنه و سینه دیده میشود.
علایم کبد چرب – سردرگمی:
بیماری کبدی میتواند باعث تراکم مس در خون و مغز شود که به سردرگمی شبیه آلزایمر می انجامد.
این نوع سردرگمی مربوط میشود به مرحله پیشرفته بیماری کبدی، که شاید تنها علایم کبد چرب باشد که فرد تجربه می کند.
علایم کبد چرب – تحلیل عضله:
شکم بیش از حد بزرگ, قوزک پای متورم, دستها و پاهای لاغر و ضعیف میتواند به دلیل عدم تعادل مایعات براثر بیماری کبدی به وجود بیاید.
این تحلیل رفتن عضله میتواند بالای گونه و در اطراف گیجگاه نیز خودش را نشان بدهد. این علایم کبد چرب پیشرفته بیماری کبد است .
نشانه های آسیب کبدی
خستگی از علایم کبد چرب
مطالعات مختلف نشان داده اندکه خستگی مزمن و تخلیه انرژی از نشانه های شایع آسیب کبدی محسوب می شوند.
متخصصان پزشکی بر این باورند که خستگی مرتبط با کبد و فرسودگی یک محصول جانبی تغییرات عصبی شیمیایی در مغز و عدم تعادل های هورمونی است که می تواند یکی از علایم کبد چرب باشد.
تشدید احساس خستگی و فرسودگی می تواند در نتیجه سطوح افزایش یافته محصولات جانبی سمی در خون شکل بگیرد. زیرا کبدی که از عملکرد درست بی بهره است قادر به نابودی آنها نیست.
پوست خشک یا تحریک شده از علایم کبد چرب است
پوست تحریک شده و خارشدار که به نظر شرایطی پایدار می رسد، یکی دیگر از نشانه های بالقوه آسیب کبدی و علایم کبد چرب است.
پوست بدن ما از طریق انتقال مایعات در سراسر بدن نیازمند رطوبت است. هنگامی که این مایعات به اندازه کافی تامین نمی شوند، تغییر ظاهر پوست چندان غیر معمول نخواهدبود.
این شرایط می تواند قرمزی دست ها یا پاها، زرد شدن غشاهای مخاطی یا پدیدار شدن لکه های غیر قابل توضیح در مناطق مشخصی از بدن را شامل شود.
درد شکم یکی از علایم کبد چرب
اگر کبد آسیب دیده باشد، احساس درد در اطراف ناحیه شکم نشانه ای شایع است.
بیماران این درد را اغلب تیر کشنده یا ضرباندار توصیف می کنند و این نشانه ای است که بهبودی آن تنها از طریق درمان منبع مشکل ممکن می شود.
استفاده طولانی مدت از برخی انواع داروهای تجویزی یا داروهای بی نیاز از نسخه پزشک می تواند به آسیب کبدی بلند مدت منجر شود.
تهوع یا استفراغ میتواند یکی از علایم کبد چرب باشد
یکی از عملکردهای اصلی کبد سم زدایی و کمک به خروج مواد سمی از بدن است. اگر عملکرد سم زدایی کبد با اختلال مواجه شود، برخی مشکلات ناگهانی در گوارش و سوخت و ساز پدید می آید
کبد اندام بزرگی در دستگاه گوارش انسان محسوب می شود و از این رو، هر گونه بیماری مرتبط با آن می تواند به مشکلات گوارشی منجر شود.
تهوع و استفراغ مکرر به واسطه تجمع سمومی شکل می گیرد که کبد توانایی از بین بردن آنها را ندارد و احتمال دارد که علایم کبد چرب باشد.
علایم کبد چرب – کبودی
یکی از مهمترین وظایف کبد کمک به تولید آنزیم های پروتئینی ضروری است. یک دسته از آنزیم های پروتئینی به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می کنند. نگامی که این مکانیسم انعقاد خون دچار اختلال می شود بروز تغییراتی در ظاهر پوست شایع است.
هنگامی که کبد تولید پروتئین های ضروری برای لخته شدن خون را کند یا متوقف می کند، انسان به راحتی با کبدی یا خونریزی مواجه خواهد شد، و علایم کبد چرب ظاهر میشود.
علایم کبد چرب – تورم شکم
آسیب کبدی جریان عادی خون به اندام ها را مختل می کند که فشار در رگ های اطراف را افزایش می دهد. از جمله این رگ ها آنهایی هستند که مسئولیت انتقال خون از طحال و روده به کبد را بر عهده دارند. اختلال در این فرآیند موجب افزایش شدید فشار خون می شود که این شرایط به نام پرفشاری ورید باب شناخته می شود.
پر فشاری ورید باب موجب تجمع مایع در اطراف شکم می شود و این شرایط به نام آسیت یا آب آوردگی شکم شناخته می شود. آسیت ممکن است در نتیجه ناتوانی کبد برای تولید پروتئین های خونی نیز شکل بگیرد.
علایم کبد چرب – بیماری زردی
مشکلات کبدی می تواننند موجب تغییر رنگ چشم ها و پوست شوند.
این تغییر رنگ به دلیل تجمع رنگدانه صفراوی به نام بیلیروبین کل می گیرد.
رنگ زرد پوست یا چشم ها به نام بیماری زردی یا یرقان شناخته می شود.
جدا از تغییر ظاهر چشم، بیماری زردی می تواند موجب نشانه های دیگری از جمله تیره شدن ادرار، خارش در تمام بدن، و اختلال شناختی شود و یکی از علایم کبد چرب باشد.
علائم شایع ابتلا به کبد چرب
علایم کبد چرب – تمایل به پرخوری
از نشانه های اولیه و علایم کبد چرب ، پرخوری و یا احساس گرسنگی در همه زمان ها علاوه بر میل شدید به مصرف قند است.
تمایل به دریافت کالری اضافی به خصوص از سوی کربوهیدرات های غنی از قند برای یک دوره طولانی، منجر به تجمع چربی در کبد میشود.
علایم کبد چرب – اضافه وزن و چاقی
افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند و این موضوع میتوانید یکی از علایم کبد چرب باشد. بیش از یک سوم جمعیت آمریکا چاق بوده و کبد چرب غیر الکلی در کمین آنها است. علاوه بر این، چربی احشایی یعنی افزایش چربی شکمی و چربی دور کمر یک نگرانی بزرگ برای افزایش شاخص توده بدنی بالای عدد ۳۰ و شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی است. چربی احشایی در واقع ارتباط مستقیم با ابتلا به کبد چرب بخصوص در بزرگسالان دارد.
علایم کبد چرب – کلسترول بالا
سطح چربی خون بالا، از قبیل کلسترول ال دی ال و تری گلیسیرید و ناشی از مصرف اسیدهای چرب ترانس و اشباع می تواند نشانه چربی بیش از حد در کبد و علایم کبد چرب باشد.
علایم کبد چرب – ابتلا به دیابت
اگر شما مبتلا به دیابت هستید، اولویت باید انجام آزمایش، برای تشخیص کبد چرب غیر الکلی باشد. در یک مطالعه بر روی ۱۰۰ بیمار دیابتی نوع ۲ و انجام ام آر آی از کبد آنها مشخص شد، ۶۵ درصد از آنها دچار بیماری کبد چرب غیر الکلی بوده و دارای علایم کبد چرب هستند.
علایم ابتلا به کبد چرب – فشار خون بالا
کسانی که مبتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند، سه برابر بیش از سایرین در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. نظارت بر فشار خون و حفظ سلامت قلب از راه های پیشگیری کننده از ابتلا به کبد چرب غیر الکلی است. مشکلات قلب و عروق نیز از علل اصلی مرگ و میر در افرادی است که از کبد چرب غیر الکلی رنج می برند.
علایم کبد چرب – ابتلای یکی از اعضای خانواده به کبد چرب
خطر ابتلا به مرحله پیشرفته کبد چرب غیر الکلی در کسانی که اعضای درجه یک خانواده شان نیز به این بیماری مبتلا بوده اند، ۱۳ برابر بیشتر است. تحقیقات دیگری نیز نشان می دهد که برخی از افراد به طور ژنتیکی مستعد این بیماری هستند.
علایم ابتلا کبد چرب – احساس خستگی همیشگی
علایم کبد چرب غیر الکلی در واقع هیچ مشخصه خاصی ندارد و تنها راه پی بردن به آن تقریبا فقط از طریق آزمایش خون و بیوپسی کبد است. با این حال با پیشرفت این بیمار علایم کبد چرب مانند خستگی و ضعف را بیمار تجربه می کند. از آنجا که اثرات آسیب به بافت کبدی و سیروز کبد می تواند منجر به سرطان شود، این مهم است که با مشاهده علایم کبد چرب مانند خستگی مکرر و سردرگمی حتما به پزشک مراجعه کنید.
علایم سیروز کبدی
احتباس مایعات
کاهش ماهیچه ها
خونریزی داخلی
زردی پوت و چشم ها
نارسایی کبدی
همچنین شما می توانید از بسته درمان کبد چرب برای درمان سیروز کبدی استفاده کنید و یا در مقاله درمان کبد چرب با انواع درمان های آن آشنا شوید
دلایل ابتلا و علایم کبد چرب
یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کبد چرب اعتیاد به الکل میباشد. بعضی از داروهای خاص و اختلالات متابولیک نیز یکی دیگر از این دلایل هستند. در بیشتر مواردیکه فرد الکلی نیست، پزشکان دلیل قطعی برای ابتلا به کبد چرب را نمیدانند، اما موارد زیر میتواند باعث کبد چرب و یا افزایش خطر ابتلا به آن شوند، این عوامل شامل:
چاقی
دیابت نوع ۲
فشار خون بالا
مصرف داروهایی همچون آسپرین، داروهای استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین
بارداری
مسمومیت
ویروس ها (ویروس هپاتیت A و سایر ویروس ها)
سوءتغذیه
کلسترول خون بالا
سندرم تخمدان پلی کیستیک
کم کاری تیروئید (hypothyroidism)
جراحی بای پس معده
نحوه تشخیص و علایم کبد چرب
آزمایش ها و تست هایی که برای مشخص کردن ابتلا به کبد چرب استفاده میشوند، شامل:
آزمایش خون، که شامل تست عملکرد آنزیم های کبدی میشود.
تصویر برداری، که از طریق روش های مختلف همچون CT اسکن و اولتراسوند و یا ام آر ای (MRI) انجام میشود.
آزمایش بافت های کبدی، که با یک سوزن کوچک بخش کوچکی از کبد برای انجام آزمایش برای تشخیص ابتلا به کبد چرب برداشته میشود.
با داشتن این علایم به “کبد چرب” مبتلا هستید
ــ زرد بودن بار روی زبان
ــ زرد بودن سفیدی اسکلروز چشم
ــ ککومک و لک صورت
ــ ترش کردن و ریفلاکس گوارشی
ــ طعم دهان تلخ و بدمزه صبحگاهی
ــ جوش صورت و پشت کمر و روی بازوها
ــ عصبانیت و پرخاشگری، زود از کوره دررفتن
ــ درد مچ پاها و پیچخوردگیهای مکرر مچ پاها
ــ ریزش موی شدید
ــ احساس مورچهروی در نواحی مختلف بدن
ــ خونریزیهای شدید عادت ماهیانه در زنان
ــ حالت چسبندگی داشتن مدفوع به کاسه توالت (که نیاز به شستوشوی مدفوع با فشار زیاد آب باشد)
ــ پرش پلک راست در اکثر مواقع
ــ زرد شدن پیراهن در ناحیه زیر بغل و بدبو بودن عرق
ــ احساس سوزنسوزن شدن انتهای دست و پاها
ــ درد در سمت راست حفره شکمی که بهسمت بین دو کتف انتشار داشته باشد
علایم کبد چرب مرتبط با بارداری
کبد چرب مرتبط با بارداری، عارضه تقریبا نادری است؛ ولی در صورت ابتلا می تواند برای جنین و مادر خطرناک باشد و به نارسایی کلیه و کبد مادر منجر شود. عفونت و خونریزی، از عوارض کبد چرب مرتبط با بارداری است. هنوز دلیل قطعی کبد چرب مرتبط با بارداری مشخص نیست؛ ولی محققان احتمال می دهند که عوامل هورمونی در این موضوع نقش داشته باشند.
چه افرادی بیشتر در معرض کبد چرب هستند
– افراد چاق یا دارای اضافه وزن
– بیماران مبتلا به دیابت
– زنان باردار
– افرادی که در خانواده خود سابقه کبد چربی دارند
مهمترین عوامل خطر کبد چرب کدامند
– استفاده خودسرانه دارو
– کلسترول بالا
– مصرف افراطی و خودسرانه استامینوفن
– تری گلیسیرید بالا
– سوء تغذیه
– سندرم متابولیک
– مصرف الکل
انواع کبد چرب
کبد چرب به سه دسته کلی:
کبد چرب غیرالکلی
کبد چرب الکلی
کبد چرب حاد بارداری تقسیم میشود.
کبد چرب غیرالکلی
این بیماری زمانی رخ میدهد، که کبد در شکستن چربی ها دچار مشکل میشود و با جمع شدن چربی در بافتهای کبد، فرد دچار کبد چرب میگردد. علایم کبد چرب برای این بیماری با مصرف الکل مرتبط نبوده و زمانی مشخص میشود که ۱۰ درصد و یا بیشتر وزن کبد حاوی چربی باشد. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی و یا زخم و سپس نارسایی کبدی میگردد.
کبد چرب الکلی
این بیماری جزء اولین مرحلههای بیماری های کبدی مربوط به الکل است. کبد با مصرف زیاد الکل صدمه دیده و قادر به شکستن چربی ها نیست. اگر فرد از مصرف الکل خودداری نماید، این نوع کبدچرب کم کم درمان میگردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سیروز کبدی گشته و علایم کبد چرب ظاهر گردد.
علایم کبد چرب بارداری
هرچند این نوع از کبد چرب خیلی نادر بوده، با اینحال جمع شدن چربی در هنگام بارداری میتواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری میتواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید و یا خونریزی شود. هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون های این دوران در ارتباط است. علایم این بیماری در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و کسالت عمومی گردد. زنان باردار باید آزمایش های لازم را برای اطلاع از این بیماری انجام دهند، اکثر زنان پس از زایمان شروع به بهبود مینمایند.
علت و علایم کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیرالکلی هنگامی ایجاد می شود که کبد در از بین بردن چربی ها مشکل دارد و این بیماری سبب رشد بافت کبد می شود.
علت بیماری مربوط به الکل نیست. این بیماری زمانی تشخیص داده می شود که بیش از ۱۰ درصد کبد چرب وجود دارد.
علت و علایم کبد چرب الکلی
کبد چرب کبدی اولین مرحله بیماری التهابی کبدی است.
نوشیدنی های سنگین به کبد آسیب می رساند و کبد نمی تواند باعث کاهش چربی ها شود.
در عرض شش هفته ترک الکل، چربی ناپدید می شود.
اگر مصرف بیش از حد الکل ادامه یابد، سیروز ممکن است پیشرفت کند.
علایم کبد چرب غیر الکی (استاتو هپاتیت غیرالکلی) و کبد چرب الکلی (استاتو)
هنگامی که چربی به اندازه کافی تولید می شود، باعث تورم کبد می شود. اگر علت اصلی ناشی از الکل نباشد، آن را steatohepatitis غیر الکلی می نامند. این بیماری می تواند عملکرد کبد را مختل کند. علائم این بیماری عبارتند از:
کاهش اشتها
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
زردی
علایم کبد چرب حاد بارداری
کبد چرب حاد یک عارضه نادر و به طور بالقوه در معرض خطر مرگ و میر ناشی از بارداری است.
علائم در سه ماهه سوم بارداری شروع می شود. علایم کبد چرب بارداری عبارتند از:
– تهوع و استفراغ مداوم
– درد قسمت فوقانی سمت راست شکم
– زردی
– ناراحتی عمومی
زنان باردار برای این بیماری آزمایش می شوند.
اکثر زنان پس از زایمان بهبود می یابند و علایم کبد چرب ناپدید می شوند.
گرید کبد چرب
براساس شدت آسیب به کبد این بیماری دارای چند گرید است:
کبد چرب گرید ۱
در این مرحله کبد اندکی چرب شده و آسیب دیده است که عملکرد کبد را مختل نکرده است، بنابراین جای نگرانی نداره اما باید مراقب باشید و آنزیم های کبدی را به سطح نرمال برسانید.
کبد چرب گرید ۲
در این مرحله آسیب متوسط به کبد وارده شده است و باید برای بدتر نشدن وضعیت کبد تحت نظر باشید و جلوی پیشرفت بیماری را در این مرحله بگیرید.
کبد چرب گرید ۳
در این مرحله علائم کبد چرب بروز کرده و عملکرد کبد دچار اختلال شده و باید حتما درمان را شروع کنید
چه کسی در معرض خطر ابتلا به کبد چرب است؟
کبد چرب، تولید چربی های اضافی در کبد است. اگر وزن شما زیاد باشد یا چاق باشید، احتمال کبد چرب بیشتر است. داشتن دیابت نوع ۲ همچنین خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد. انباشت چربی در کبد با مقاومت به انسولین ارتباط دارد که شایع ترین علت دیابت نوع ۲ است.
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند عبارتند از:
– مصرف بیش از حد الکل
– مصرف بیش از دوز توصیه شده از داروهای بدون نسخه خاص مانند استامینوفن (تیلنول)
– بارداری
– کلسترول بالا
– تری گلیسرید زیاد
– سوء تغذیه
– سندرم متابولیک
علایم کبد چرب چیست و چطور تشخیص داده می شود؟
تشخیص کبد چرب با معاینه بدنی
اگر کبد شما متورم باشد، پزشک با بررسی شکم می تواند بزرگ شدن کبد را تشخیص دهد. اگر علایم کبد چرب مانند احساس خستگی یا کاهش اشتها دارید به پزشک اطلاع دهید. همچنین در مورد هر گونه سابقه مصرف الکل، دارو و مصرف مکمل، به پزشک اطلاع دهید.
تشخیص کبد چرب با آزمایش خون
پزشک ممکن است تشخیص دهد آنزیم های کبد در آزمایش خون بالاتر از حد نرمال باشد. این تشخیص علایم کبد چرب را تایید نمی کند. تجزیه و تحلیل بیشتر برای پیدا کردن علت التهاب، لازم است.
تشخیص کبد چرب با مطالعات تصویربرداری
– پزشک ممکن است از سونوگرافی برای تشخیص چربی در کبد استفاده کند. چربی به عنوان یک قسمت سفید در تصویر سونوگرافی نشان داده می شود. سایر مطالعات تصویربرداری نیز ممکن است انجام شود، مانند اسکن CT یا MRI
– یک تست تصویربرداری دیگر مشابه شیمیایی یک FibroScan است. مانند سونوگرافی، امواج صوتی Fibroscan برای تعیین چگالی کبد و مناطق متناظر با بافت چربی کبد استفاده می شود.
– مطالعات تصویربرداری میتوانند چربی را در کبد تشخیص دهند، اما نمیتوانند به پزشک کمک کند که آسیب بیشتری را تحمل کند.
تشخیص کبد چرب با بافت برداری کبد
در بافت برداری کبد، دکتر یک سوزن را به داخل کبد وارد می کند تا قطعه ای از بافت را برای آزمایش خارج کند. دکتر از بیهوشی موضعی برای کاهش درد استفاده می کند. این تنها راهی است که می توانید مطمئن باشید اگر کبد چرب دارید. بیوپسی به پزشک کمک می کند علت دقیق بیماری را تعیین کند.
۵ گرم چربی برای کبد چه مقدار خطرناک است؟
شاید خیلی از اوقات شنیده باشید که افراد میگویند ” کبدم چرب ” است. اما تا به حال شده از خود بپرسید که این چربی به چه معنا است؟ آیا علایم کبد چرب را می شناسید؟ دکتر مظهری و پزشکان دیگر به کبدی که میزان چربی ذخیره شده آن فراتر از ۵ گرم چربی ( در هر صد گرم بافت کبد) باشد، آن را ” کبد چرب ” تلقی می کنند. دکتر مظهری در ادامه میگوید: ” به عبارتی اگر میزان چربی کبد از پنج درصد بیشتر و در سلول های تشکیل دهنده کبد مقدار زیادتری گلیسرید تجمع شده باشد، این عوامل سبب ایجاد التهاب در کبد خواهند شد. اما اگر مقدار چربی انباشته شده به صورت خزنده افزایش پیدا کند، باید منتظر اختلال در فعالیت طبیعی بافت کبد باشیم. با این حال اگر این سیر به صورت پیشرونده طی شود و هیچ پیشگیری صورت نگیرد، باید منتظر نارسایی کبدی و بعد از آن سیروز کبدی که مرحله نهایی این بیماری است،باشیم.
پیشگیری از کبد چرب – چه کار کنیم تا به دام کبد چرب نیفتیم؟
– افراد با حفظ تناسب اندام نسبت به قدشان و جلوگیری از افزایش وزن و چاقی میتوانند از بروز این بیماری جلوگیری کنند.
– همچنین فعالیت های بدنی به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه مناسب با سن، جنس و فیزیولوژیکی افراد دراین زمینه تاثیر گذار است.
– افرادی که برنامه غذایی متعادل و متنوعی دارند باید بدانند که کمتر این بیماری آنها را ممکن است، تهدید کند. به خصوص که بدن خود را از چهارگروه هرم غذایی یعنی نان و غلات، میوه و سبزیجات، شیر و لبنیات کم چرب و گوشت های قرمز و سفید بهرمند میسازند.
– انجام ورزشهای هوازی در طول هفته و خوابیدن زودهنگام بعد از غروب آفتاب از دیگر کارهایی است که افراد را از مبتلا شدن به چنین مشکلی دور نگه میدارد.
برای پیشگیری و بسته درمانی کبد چرب میتوانید از بسته گیاهی کبد چرب استفاده کنید
برای پیشگیری از کبد چرب، علایم کبد چرب را جدی بگیرید….
– بهتر است افراد غذا را آرام، کامل و طولانی مدت ( حدود ۲۰ دقیقه) بجوند تا بزاق دهان کاملا با مواد غذایی آغشته شود.
– همچنین از نوشیدن آب، نوشابه و ماءالشعیر در حین غذا خوردن جدا پرهیز کنید.
– گوشت قرمز، نیکوتین، الکل، کافیئین، قندهای ساده و غذاهای سرخ شده جز مواردی هستند که کبد چرب را تهدید میکند.
– از مصرف غذاهایی مانند غذاهای فریز شده و یخ زده، ترشیجات، ماست پرچرب، سس، نمک زیاد، غذاهای فست فود، انواع سرخ کردنی ها، غذاهای چرب و نوشابه های گازدار بهتر است پرهیز کنید.
جهت مطالعه در خصوص این بیماری می توانید این بخش را هم ببنید
کبد چرب در خانمها بیشتر است یا آقایان؟
معمولا آقایان دو برابر بانوان ممکن است دچار این مشکل بشوند، که البته با افزایش سن این مشکل سیر صعودی پیدا میکند.
خانمهایی که پا به سن میگذارند، در ابتلا به این بیماری آمارشان به آقایان نزدیکتر میشود. اما بعد از دوران یائسگی در خانمها، سرعت آن افزودهتر خواهد شد.
لازم به ذکر است در گذشته نه چندان دور بروز بیماری کبد چرب بیشتر در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی رخ میداد. اما متآسفانه به دلیل بهم ریختگی عادات غذایی همراه با کاهش تحرک و همچنین بازیهای کامپیوتری بروز این بیماری در کودکان هم آغاز شده و به سرعت به درصد آن افزودهتر میشود
علایم کبد چرب در کودکان
با افزایش رو به رشد چاقی و اضافه وزن در کودکان به نظر می رسد یک نفر از هر ۱۰ کودک دارای اضافه وزن مبتلا به درجاتی از کبد چرب است. حتی کبد چرب در کودکان زیر ۴ سال نیز دیده شده است. احتمال ایجاد کبد چرب با افزایش سن افزایش می یابد و در نوجوانان دارای اضافه وزن شیوع بیشتری دارد و در میان پسران بیشتر از دختران است.
مقصران اصلی کبد چرب
گرسنگی طولانی مدت، اختلال در دریافت پروتئین، استفاده طولانی از محلول های تغذیه ای در بیماران بستری، جراحی بای پس روده برای درمان چاقی و کاهش وزن سریع، عواملی هستند که می تواند باعث تجمع چربی در کبد شود.
برخی بیماری ها نیز می توانند از علل ایجاد کبد چرب باشند. دیابت، افزایش چربی خون، مقاومت انسولینی و افزایش فشار خون و همینطور فاکتورهای ژنتیکی،استفاده طولانی از برخی داروها مثل کورتیکواستروئیدها، تتراسایکلین و
کبد چرب بیماری بدون علامت
به طور کلی افراد مبتلا به کبد چرب هیچ علامت بالینی ندارند و. هر چند برخی مراجعین احساس خستگی و ضعف داشته و به درد و ناراحتی در قسمت کبد خود اشاره دارند. دریافت زیاد چربی در رژیم غذایی باعث تجمع چربی در کبد می شود. حتی انتقال چربی از دیگر بافت ها جهت متابولیزه شدن در کبد محتوای چربی کبد را افزایش می دهد.
سه چهارم چاق ها درگیر کبد چرب
کبد چرب غیر الکلی بیماری بسیار شایعی است. در این بیماری تجمع چربی در کبد اتفاق می افتد که به طور مستقیم به سبک زندگی فرد، نوع غذای مصرفی و فعالیت ورزشی وابسته است. اضافه وزن و چاقی به خصوص در ناحیه شکم، مقاومت به انسولین و اختلال در پروفایل چربی خون از عوامل ایجاد این وضعیت است.
بر طبق مطالعات انجام شده ۷۵ درصد افراد چاق مبتلا به درجاتی از کبد چرب هستند و علایم کبد چرب را دارند. ولی این مساله به این معنا نیست که افرادی که اضافه وزن ندارند دچار این بیماری نخواهند شد.
کبد چرب شایع در بین جوانان و علت و روش درمان
کبد چرب یکی از بیماری هایی است که بسیاری از مردم از آن بی اطلاع هستند. چون علایم خود را آهسته نشان می دهد. ولی اگر به حالت بحرانی برسد درمان آن سخت است. یک علت کبد چرب خوردن آب مخصوصا آب یخ در بین غذاست. برای همین پیشنهاد شده که برای پیشگیری از این بیماری نیم ساعت قبل یا بعد غذا آب بنوشید. برای درمان کبد چرب در اولین قدم باید ورزش کنید. در این بخش از مجله پزشکی آسان طب اطلاعاتی را درباره کبد چرب تقدیم می کنیم.
از آنجا که بیماری کبد چرب سیر پیشرونده دارد می تواند در مراحل اولیه بدون علامت باشد تا زمانی که تاثیرات منفی بر عملکرد کبد ایجاد نماید. در آن زمان علایم کبد چرب از قبیل احساس ضعف، خستگی و کاهش وزن بروز می کنند.
از آنجا که سیر این بیماری مزمن است، شاید سال ها طول بکشد تا منجر به ایجاد سیروز کبدی (جایگزینی سلول های کبدی با سلول های فیبروز ) و در نهایت نارسایی کبد گردد.
در نقطه مقابل، در موارد نادری به دلیل ناشناخته، سیر بیماری کبد چرب متوقف و یا حتی به حالت طبیعی باز می گردد، بدون آنکه درمان مشخصی انجام گرفته باشد.
بین ۱۰ تا ۳۰ درصد بزرگسالان در کشورهای پیشرفته مبتلا به بیماری کبد چرب هستند که معمولا شامل افراد چاق در سنین میانسالی است.
با توجه به شیوه زندگی اعم از نوع تغذیه و فعالیت بدنی، شیوع بیماری کبد چرب در کشورهای در حال توسعه به ویژه در جامعه شهری افزایش چشمگیری داشته است.
شیوع بیماری کبد چرب با افزایش سن، سیر صعودی می یابد. شیوع بیماری کبد چرب در آقایان دو برابر خانم ها می باشد که با افزایش سن، میزان شیوع در خانم ها به آقایان نزدیک می شود، به ویژه پس از یائسگی، شیوع بیماری کبد چرب در خانم ها سیر فزاینده ای دارد.
چاقی به تنهایی میتواند زمینه ساز کبدچرب باشد و عوامل ژنتیکی در کنار دیگر عوامل در ایجاد کبد چرب غیرالکلی دخیل است، در برخی بیماران افزایش چربی خون جزء LDL کلسترول در بیماران مبتلا رویت میشود که در درمان این افراد کم کردن LDL نقش موثری خواهد داشت. برخی افراد هستند که در آنها بیماریهای زمینه منجر به ابتلای آنها به کبد چرب غیر الکلی میشود مثل اختلال در متابولیسم و برخی هپاتیتهای مزمن هم ممکن است همراه با علایم کبد چرب دیده شود مثل هپاتیت Bو C.»
بسته درمانی کبد چرب بهترین گزینه برای درمان کبد و چربی خون است
آسیب مزمن کبدی در بیمارانی که کبد چرب آنها همراه با التهاب باقی بماند دیده نمیشود، اما در عده ای که کبد چرب آنها همراه با التهابات است باعث آسیب مزمن به کبد آنها میشود و در برخی بیماران التهابات می تواند پیش رونده بوده و منجر به سیروز کبدی در فرد شود که سیروز کبدی معمولا در افرادی که چاقی مفرط دارند دیده میشود و حتی در برخی موارد عامل سیروز کبدی ناشناخته باقی میماند، مثل کشور آمریکا.»
علل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
علت بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست. عوامل خاصی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد اما در برخی موارد هیچ کدام از این موارد قابل مشاهده نیست. با این حال NAFLD تمایل دارد به صورت ارثی در خانواده ها بروز کند. همچنین مشاهده شده است که این بیماری در افراد میان سال و یا افراد چاق و یا افرادی که اضافه وزن دارند شایعتر است. این افراد دارای کلسترول بالا و یا تریگلیسرید و یا دیابت و یا مرحله پیش از دیابت (مقاومت به انسولین) هستند.
سایر علل بالقوه بیماری کبد چرب عبارتند از:
دارو ها
هپاتیت ویروسی
بیماری های خود ایمنی و یا ارثی کبدی
کاهش وزن سریع
سوء تغذیه
مطالعات اخیر نشان داده است که رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک و سایر تغییرات در روده ممکن است با بیماری کبد چرب غیر الکلی همراه شود. برخی از محققان حدس می زنند که ممکن است این قضیه در پیشرفت NAFLD به NASH نقش داشته باشد.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]آثار پرخوری بر کبد چرب
آیا آب یخ باعث کبد چرب میشود؟
چگونه رژیم غذایی بر کبد تاثیر می گذارد
یک رژیم غذایی نامناسب می تواند به مشکلات کبدی منجر شود. اگر رژیم غذایی شما بیش از حد کالری مصرف کند، وزن خود را افزایش خواهید داد. اضافه وزن با اضافه شدن چربی در کبد، “کبد چرب” نامیده می شود. در طول سالها، داشتن کبد چرب زمانی که شما در حال حاضر مبتلا به هپاتیت C هستید، احتمال ابتلا به سیروز را افزایش می دهد. با داشتن اضافه وزن و داشتن کبد چرب نیز نشان داده شده است که کمتر احتمال دارد که هپاتیت C با موفقیت با اینترفرون و ریباویرین پاک شود.
رژیم غذایی نیز می تواند شامل سموم باشد که برای کبد مضر است. برخی از سموم به سرعت عمل می کنند. برای مثال خوردن برخی از قارچ های سمی می تواند طی چند روز باعث نابودی کبد و مرگ شود. سایر سموم، مانند الکل، در طول زمان به کبد آسیب می رسانند.
یک رژیم غذایی مناسب، در مقابل، میتواند سلامت کبد را در فرد مبتلا به هپاتیت C بهبود بخشد. رژیم غذایی متعادل میتواند منجر به عملکرد بهتر کبد و کاهش خطر ابتلا به سیروز (زخم) کبد شود. همچنین می تواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند و با بیماری مبارزه کند.
در نهایت افراد مبتلا به هپاتیت C دارای میزان بالاتری از دیابت نسبت به افرادی که آلوده نیستند، اما رژیم غذایی مناسب می تواند به کاهش چربی بدن و کنترل قند خون کمک کند. این کاهش خطر ابتلا به دیابت است.
اگر چه بعد از یک رژیم غذایی سالم و حفظ وزن طبیعی (اندازه گیری شده به عنوان شاخص توده بدنلینک شما را در خارج از وب سایت VA قرار می دهد. یا BMI) ممکن است به نظر نمی رسد یک درمان خاص برای هپاتیت C، این یک راه عالی برای محافظت از کبد شما در برابر هپاتیت C. با یک نرمال BMI و رژیم غذایی خوب و ورزش، به کاهش التهاب در کبد کمک می کند و سرعت پیشرفت سیروز را از هپاتیت C کاهش می دهد، در حالی که شما دارای اضافه وزن، دیابت، کلسترول بالا و کبد چرب هستید.
چگونه هپاتیت C در رژیم غذایی تاثیر می گذارد
اگر هپاتیت دارید، معمولا به رژیم غذایی خاص نیاز ندارید. فقط تلاش برای خوردن سالم و عدم اضافه وزن و اجتناب از الکل مورد نیاز است.
موارد خاصی وجود دارد، اما هنگامی که هپاتیت C می تواند بر رژیم غذایی تاثیر بگذارد:
بیماران مبتلا به سیروز
به علت پیشرفت بیماری کبد، بیماران ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند و خسته شوند و غذای سخت مصرف کنند. آنها ممکن است بسیار ضعیف تغذیه شوند و کمتر قادر به مبارزه با بیماری باشند. آنها ممکن است نیاز به محدود کردن نمک در رژیم غذایی داشته باشند
سایر شرایط و رژیم های غذایی
افراد مبتلا به بیماری های دیگر ممکن است به تغییرات خاصی در رژیم غذایی خود نیاز داشته باشند. شرایطی که محدودیت های خاصی را شامل می شود شامل فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت، کلسترول بالا، بیماری کلیوی سلیاک یا بیماری مزمن کلیه است.
نکات غذا خوردن
افراد مبتلا به هپاتیت C نیازی به پیگیری “رژیم هپاتیت C” خاص ندارند. توصیه هایی که یک فرد سالم به طور متوسط برای افراد مبتلا به هپاتیت C انجام می دهد، به جز افراد مبتلا به سیروز یا بیماری دیگری نظیر دیابت، HIV یا بیماری کلیوی نیز کار خواهد کرد.
توصیه های عمومی رژیم غذایی:
خوردن غذاهای منظم و متعادل
حفظ کالری مصرفی سالم
خوردن کل دانه غلات، نان و غلات
خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات
پروتئین کافی دریافت کنید
بر روی غذاهای چرب، شور و شیرینی آسان بروید
نوشیدن مایعات کافی
رسیدن و حفظ وزن سالم
هشدارها:
اجتناب از الکل
مراقب باشید با مکمل های غذایی
خوردن غذاهای منظم و متعادل
خوردن به طور مرتب به معنی خوردن حداقل ۳ وعده غذایی در روز است. یک راه برای حفظ سطح انرژی شما این است که غذاهای کوچک و تنقلات حداقل هر ۳ تا ۴ ساعت بخورید.
اگر در حال حاضر در معرض ابتلا به هپاتیت C هستید، خوردن اغلب همچنین می تواند به جلوگیری از تهوع کمک کند، که گاهی اوقات عوارض جانبی دارو است.
غذاهای متعادل شامل غذاهای مختلفی از ۴ گروه غذایی است:
نان کامل، غلات و غلات
سبزیجات و میوه ها
محصولات لبنی
گوشت، ماهی، لوبیای خشک شده، سویا، آجیل و تخم مرغ
هر یک از این گروه های غذایی به مواد مغذی مهم شما می دهد.
خوردن مقدار زیادی غلات، نان و غلات
غلات، نان، ماکارونی، ترتیلها و کوفته ها پر از ویتامین های B و مواد معدنی می باشد.
سعی کنید حداقل نیمی از غلات خود را به عنوان “غلات کامل” خریداری کنید. دانه های کامل شامل سبوس و جوانه دانه می شوند و مقدار زیادی فیبر را تامین می کنند (برای حفظ “منظم”). “دانه های تصفیه شده” مانند نان سفید و برنج سفید، سبوس و جوانه را برداشته اند. تکه های نان تمام گندم حداقل نیمی از مقدار فیبر، روی، ویتامین B6 و منیزیم را به عنوان نان سفید تهیه می کنند.
نکات:
غذاها را انتخاب کنید که یکی از مواد تشکیل دهنده کل دانه زیر را برای اولین بار در لیست مواد تشکیل دهنده برچسب قرار دهید:
برنج قهوه ای
بلغور جو دوسر
گندم کامل
ذرت کامل
خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات
میوه ها و سبزیجات منابع مهم بسیاری از مواد مغذی شامل پتاسیم، فیبر، ویتامین C، بتا کاروتن (یک فرم ویتامین A) و اسید فولیک هستند. برخی از این مواد ضد عفونی کننده هستند که می توانند با آسیب سلول مبارزه کنند. به عنوان یک پاداش، بیشتر میوه ها و سبزیجات به طور طبیعی کم چربی، سدیم و کالری هستند.
حداقل پنج بار میوه و سبزی در روز بخورید.
نکات:
میوه های تازه، انتخاب خوبی هستند. اگر شما سبزیجات کنسرو خریداری کنید، آنهایی را که “بدون نمک اضافه شده” خریداری کنید.
میوه ها و سبزیجات تازه را در فصل مصرف کنید، در حالی که ممکن است ارزان تر باشند و با عطر و طعم بیشتری برخوردار باشند.
پروتئین کافی دریافت کنید
پروتئین برای مبارزه با عفونت و برای درمان سلولهای آسیب دیده کبد مورد نیاز است. پروتئین به بازسازی و نگهداری توده عضلانی کمک می کند و در بهبود و ترمیم بافت های بدن کمک می کند.